„Zawodowi” kierowcy
Zatrudnieni oraz wszyscy inni wykonujący przewozy na rzecz przedsiębiorcy muszą spełniać wymagania określone w przepisach ustawy o transporcie drogowym, ustawy o kierujących pojazdami oraz innych przepisach określających wymagania w stosunku do kierowców.
Ustawodawca określił ścisłe wymagania dla przewoźników i kierowców. Zgodnie z zapisami ustawy o transporcie drogowym już na etapie składania wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego przedsiębiorca składa pod odpowiedzialnością karną oświadczenie o zamiarze zatrudnienia kierowców spełniających odpowiednie warunki wskazane w ustawie. Z powyższej normy wynika, że pojazdem wykorzystywanym w działalności gospodarczej może kierować wyłącznie kierowca zawodowy spełniający wszystkie wymagania. Naruszenie przez przedsiębiorcę tego swoistego przyrzeczenia stosowania „dobrych praktyk” w zakresie zatrudniania kierowców wiąże się z ryzykiem wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie cofnięcia posiadanej licencji. Ustawa o transporcie drogowym wprawdzie nie zawiera zamkniętego katalogu tych wymagań, jednak szczegółowa analiza jej postanowień pozwala na wyodrębnienie łącznie sześciu warunków koniecznych do spełnienia przez kierowcę przed jego zatrudnianiem.
Są to następujące warunki:
- posiadanie wymaganego dla danego rodzaju uprawnienia do kierowania – prawa jazdy określonej kategorii,
- posiadanie wymaganego wieku
- brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy,
- brak przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy,
- gwarancja, że wobec kierowcy nie orzeczono prawomocnym wyrokiem sądu zakazu wykonywania zawodu.
- ukończenie wymaganego szkolenia zawodowego (odpowiednio: kursu dokształcającego, szkolenia okresowego lub kwalifikacji wstępnej).
Na pracodawcy spoczywa cały ciężar weryfikacji kompetencji pracownika. Obowiązek ten dotyczy zarówno pracowników nowo przyjmowanych do pracy, jak i pracowników z dłuższym stażem zatrudnienia w przedsiębiorstwie.
W związku z wprowadzonymi w dniu 3 stycznia 2007 roku zmianami w zakresie kwalifikacji zawodowych kierowców i ustanowionymi dla tych zmian rozległymi w czasie przepisami przejściowymi, posiadana w aktach osobowych kopia prawa jazdy umożliwi pracodawcy terminowe skierowanie kierowcy na pierwsze szkolenie okresowe i związane z tym wydarzeniem kolejne badania lekarskie i psychologiczne, poprzedzające dzień wymiany prawa jazdy i uzyskania w nim odpowiedniej adnotacji dokonywanej przez właściwego starostę. Kluczowym dla terminowego skierowania kierowcy jest posiadanie wiedzy na temat daty uzyskania przez niego po raz pierwszy prawa jazdy określonej kategorii. Ponadto brak należytej uwagi pracodawcy w tym zakresie może skutkować dopuszczeniem do pracy kierowców co do których istnieje obowiązek odbycia kwalifikacji wstępnej. Każdorazowo naruszenie tych przepisów będzie się wiązało z ryzykiem utraty uprawnień przewozowych.
W okresie przejściowym ustalanym indywidualnie dla każdego z kierowców na podstawie zacytowanego przepisu art. 4 ustawy z dnia 17 listopada 2006 roku o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz ustawy Prawo o ruchu drogowym, dokumentem potwierdzającym spełnianie przez kierowcę warunków niezbędnych do wykonywania pracy jest zaświadczenie wydawane przez przewoźnika drogowego. Po tym okresie dowodem spełnienia niezbędnych warunków będzie nowe, terminowe prawo jazdy. Ustawodawca nie określił wzoru takiego zaświadczenia, jednak w art. 5 ust. 1 omawianej ustawy wskazał na jego treść. Powyższe daje przedsiębiorcy dużą możliwość w zakresie opracowania własnego wzoru takiego poświadczenia.
Aktualny stan prawny w zakresie poświadczania kompetencji zawodowych kierowcy przedstawia art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2006 r. nr 235 poz.1701). Kierowcy „starzy”, do czasu ukończenia szkolenia okresowego i otrzymania wpisu do prawa jazdy powinni mieć wystawione przez przewoźnika drogowego zaświadczenie potwierdzające spełnianie wszystkich wymagań. Nowi kierowcy, tj ci, którzy uzyskali uprawnienia kat C prawa jazdy po dniu 10 września 2009 roku lub uprawnienia kat. D prawa jazdy po dniu 10 września 2008 roku powinni mieć ukończone odpowiednio szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej lub kwalifikacji wstępnej przyspieszonej oraz uzyskać właściwy wpis do prawa jazdy.
Wymiana praw jazdy kat. C – obowiązek ukończenia szkolenia okresowego (w zależności od daty uzyskania uprawnień):
Do 31.12.1980 r. | – 10. 09.2010 r. |
1.01.81 r. – 31.12.1995 r. | – 10. 09.2011 r. |
1.01.96 r. – 31.12.2000 r. | – 10. 09.2012 r. |
1.01.01 r. – 31.12.2005 r. | – 10. 09.2013 r. |
1.01.06 r. – 10.09.2009 r. | – 10. 09.2014 r. |
Wymiana praw jazdy kat. D – obowiązek ukończenia szkolenia okresowego (w zależności od daty uzyskania uprawnień)
Do 31.12.1980 r. | – 10. 09.2009 r. |
1.01.81 r. – 31.12.1990 r. | – 10. 09.2010 r. |
1.01.91 r. – 31.12.2000 r. | – 10. 09.2011 r. |
1.01.01 r. – 31.12.2005 r. | – 10. 09.2012 r. |
1.01.06 r. – 10.09.2008 r. | – 10. 09.2013 r. |