O przewozach drogowych – w kilku słowach wstępu …
W dniu 01.01.2002 roku weszła w życie ustawa z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym, pierwsza tego typu regulacja prawna w Polsce. Ustawa wprowadziła szereg rozwiązań regulujących i systematyzujących rynek przewozów drogowych w Polsce. Dokonano podziału przewozów drogowych na poszczególne rodzaje, biorąc pod uwagę sposób wykorzystania pojazdu (zarobkowy lub niezarobkowy), rodzaj przewozu (osób, lub rzeczy) oraz obszar (kraj, zagranica). W zarobkowym przewozie, czyli transporcie drogowym, dokumentem uprawniającym do wykonywania tego typu działalności gospodarczej były licencje. Nieodzownym załącznikiem do ówczesnej licencji międzynarodowej był wykaz pojazdów nią objętych . W praktyce sprowadzało się to do obowiązku posiadania w pojeździe, oprócz wypisu z licencji, dodatkowo wypisu z wykazu pojazdów. W dniu 27.12.2003 roku weszła w życie istotna zmiana ustawy o transporcie drogowym związana z planowanym na dzień 1 maja 2004 roku wejściem Polski do struktur Unii Europejskiej. Zmiana ta miała na celu przygotowanie polskiego transportu do akcesji. Stan prawny w zakresie uprawnień przewozowych od tego czasu nie ulegał poważniejszym zmianom aż do dnia 4 grudnia 2011 roku, kiedy w Unii Europejskiej wprowadzono tzw. „pakiet transportowy”, czyli pakiet rozporządzeń Parlamentu i Rady (WE), który zmienia radykalnie filozofię prowadzenia działalności gospodarczej w tym obszarze. Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej uważają, że uczciwa konkurencja i transport drogowy odbywający się w pełnym poszanowaniu przepisów wymagają jednolitego poziomu nadzoru i monitorowania w państwach członkowskich. Organy krajowe odpowiedzialne za nadzorowanie przedsiębiorców i ważności ich zezwoleń odgrywają w tym względzie zasadniczą rolę, w razie potrzeby powinny zatem podejmować odpowiednie środki, zwłaszcza w najpoważniejszych przypadkach, poprzez zawieszanie lub cofanie zezwoleń lub stwierdzanie niezdolności do wykonywania zawodu zarządzających transportem, którzy nagminnie ignorują przepisy lub wykazują w tym względzie brak dobrej woli. Dany środek powinien być uprzednio należycie rozpatrzony pod kątem zasady proporcjonalności. Wcześniej przedsiębiorca powinien jednak zostać upomniany; należy mu również wyznaczyć racjonalny termin na uregulowanie sytuacji przed zastosowaniem takich sankcji. Tym samym zmiany nie mają charakteru wyłącznie organizacyjnego, czy redakcyjnego. Nowe regulacje poprzez zaostrzenie wymogów niezbędnych do wykonywania zawodu przewoźnika drogowego, zwiększenie nadzoru, wzajemną wymianę informacji pomiędzy krajami członkowskimi oraz poprzez stworzenie rejestrów elektronicznych w których gromadzone będą dane podmiotów sektora transportowego (przedsiębiorstw, osób zarządzających, wyników działań kontrolnych), zdecydowanie przyczynią się do zwiększenia transparentności podejmowanych działań gospodarczych i powinny skutecznie pomagać w zwalczaniu tzw. szarej strefy w przewozach drogowych, co w efekcie końcowym wpłynie korzystnie na konkurencyjność firm transportowych.
Omawiany pakiet obowiązuje bezpośrednio na obszarze Unii Europejskiej od dnia 4 grudnia 2011 roku, jednakże polski ustawodawca uchwalił stosowne zmiany w prawie krajowym i wdrożył właściwe przepisy proceduralne dopiero w dniu 15 sierpnia 2013 roku. Pierwszą próbę przygotowania się do tego wydarzenia Rząd podjął już początkiem czerwca 2011 roku ogłaszając projekt rządowy zmian do ustawy o transporcie drogowym (projekt rządowy z dnia 03.06.2011r.) Jednakże z powodu trudności legislacyjnych związanych głównie z propozycję utworzenie Krajowego Rejestru Elektronicznego projekt zmodyfikowano i na jego podstawie napisano nowy, datowany na dzień 07.09.2011roku.
Ustawa o transporcie drogowym w sposób systemowy reguluje wymogi stawiane kierowcom zawodowym – niezwykle specyficznej grupie zawodowej, wobec której należało wprowadzić specjalne obwarowania prawne – a to głównie za przyczyną braku rzeczywistych możliwości sprawowania bieżącego nadzoru nad wykonywanie przez nich swoich obowiązków pracowniczych. Od 1998 roku ustawodawca podejmował nieustannie próby regulacji zawodu kierowcy, jednakże w efekcie końcowym, na gruncie obowiązujących wówczas w tym zakresie przepisów art. 115 Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku, wprowadzono jedynie obowiązek poddawania kierowców zawodowych specjalistycznym badaniom lekarskim i psychologicznym z wybiórczym nałożeniem obowiązku ukończenia szkoleń zawodowych (obowiązek ten dotyczył wówczas wyłącznie zatrudnionych w transporcie drogowym) – co powodowało niezwykle trudne do zrozumienia zamieszanie. Ostatecznie kwestię kwalifikacji zawodowych kierowcy uregulowano z początkiem roku 2007, kiedy to w rozdziale 7a ustawy o transporcie drogowym wskazano właściwe warunki wykonywania zawodu.